Varlığını bildiğimiz ilk insanlardan bu yana tıp bilimi sürekli bir gelişim içinde olmuştur. Eski Mısır döneminden (milattan önce 3000'den) itibaren doktorluk diye bir mesleğin var olduğunu bilinmektedir. Tıp doktoru Imhotep'in (milattan önce 2600 civarında) iki yüzden fazla farklı tıbbi durumu anlatan yazılı bir eser ürettiği ortaya çıkmıştır. Hipokrat (milattan önce 460 doğumlu), modern anlamda tıbbın babası olarak kabul edilmektedir. Bu bilim dalının ilerlemesine yaptığı en büyük katkılardan bir tanesi hastalıkların (doğaüstü olmaktan çok) doğal sebepleri olabileceği gerçeğine dair bir kavrayış getirmesidir. Bununla birlikte, doktor terimi Britanya'da 14. yüzyıla kadar ortaya çıkmamış ve tipik olarak ilahiyatçılara ve öğretebilecek kişilere atıfta bulunmak için kullanılmışır. 15. yüzyıla gelindiğinde Leonardo da Vinci, insan cesetlerinin dikkatli bir şekilde incelenmesinden sonra ürettiği ayrıntılı eskizlerle insan anatomisini anlamamıza büyük katkıda bulunmuştur. 17. yüzyılda ünlü doktor William Harvey tarafından önemli bir keşif yapılmış, kalbin vücuda kan pompaladığı kanıtlanmıştır.
19. yüzyıl anesteziklerin ilk kez kullanılmasının, hastalık mikrop teorisinin, ilk aşıların ve aynı zamanda tıp diploması verilen ilk kadının çağı olmuştur. Difteri, tüberküloz gibi hastalıklar için aşıların tanıtılması ve hayati olarak antibiyotiklerin geliştirilmesi tıpta devrim yaratmıştır. Daha önce nüfusları büyük ölçüde azaltan koşulların azalmasıyla birlikte, kökleri daha çok yaşam tarzına dayanan hastalıklarda (diyabet, kalp rahatsızlıkları ve kanser) artış gözlenmeye başlamıştır.Ortaya çıkan her bir hastalık modern tıbbın gelişmesini sağlamış, tanı ve teşhis yöntemlerinden mekaniğe kadar birçok buluş insan sağlında önemli gelişmeleri beraberinde getirmiştir. Modern tıbbın gelişiminde sayılması mümkün olmayacak kadar çok sayıda değerli icat yer almaktadır. Gelin ömrümüzü uzatan ve bize daha sağlıklı bir hayat veren bu buluşlardan bazılarına göz atalım.
1. Stetoskop
Stetoskop, 1816 yılında Fransız doktor René Théophile Hyacinthe Laënnec (1781-1826) tarafından Paris'teki Necker-Enfants Malades Hastanesi’nde icat edilmiştir. İlk stetoskop veya zamanın kulak boynuzu, işitme cihazlarına benzer ahşap bir tüptür. 1816 ile 1840 arasında çeşitli uygulayıcılar ve mucitler sert tüpü esnek bir tüple değiştirerek gelişimine katkıda bulunmuşlardır. Stetoskopların modern tıbbın gelişiminde çok önemli bir yeri vardır.
2. Anestezi
Afyon haşhaş ve diğer bitkisel ilaçların anestezik olarak kullanımı erken uygarlığa kadar uzanmaktadır. Fakat modern anestezinin ilk kez uygulaması 16 Ekim 1846'da (Eter Günü olarak bilinmektedir) gerçekleşmiştir. William TG Morton ve cerrah John Collins Warren, ameliyat sırasında ağrıyı önlemek için dietil eter, yani anesteziyi başarılı bir şekilde kullanarak Massachusetts General Hospital'da anestezi buluşunun ilk uygulamasını yapmışlardır.
3. Röntgen
8 Kasım 1895 tarihinde fizikçi Wilhelm Conrad Röntgen (1845 -1923), X-ışınlarını gözlemleyen ilk kişi olmuştur. Bu buluş görünmezi görünür kılarak en sonunda tıp başta olmak üzere çeşitli alanlara fayda sağlayacak önemli bir bilimsel gelişme olarak tarihe geçmiştir. Röntgenin keşfi tıbbi bir mucize olarak algılanmış ve X-ışınları kısa sürede tıpta önemli bir teşhis aracı haline gelmiştir.
4. Aşı
İngiliz doktor Edward Jenner 1796 yılının Mayıs ayında aşı adına yapılan bütün uygulamaları birleştirerek bu keşfi genişletmiş ve sekiz yaşındaki James Phipps'i, bir sütçü kızın elindeki inek çiçeği yarasından toplanan maddeyle aşılamıştır. Phipps’in, yerel bir reaksiyona maruz kalmasına ve birkaç gün kendini iyi hissetmemesine rağmen tamamen iyileşmesiyle birlikte litaretüre aşı kavramı girmiştir. Günümüzde birçok hastalığın ortadan kaldırılmasını sağlayan aşılar Covid-19 salgını sırasında da önemini kanıtlamıştır.
5. Antibiyotikler
Günümüzde birçok hastalığın tedavisi son derece kolay çünkü antibiyotikler var. Fakat ne yazık ki geçmişte en basit hastalıklar bile ölümle sonlanabiliyordu. İnsanlık tarihindeki en büyük gelişmelerden bir tanesi olan antibiyotiklerin...
Yapılan araştırmalara göre antibiyotikler insan hayatını yirmi üç sene kadar uzatmış olan, mucizevi bir keşiftir. Antibiyotiklerin dünyada ilk kez kullanılması 1910 senesinde başlamıştır. Modern tıbbı baştan sonra değiştiren bu büyük buluşun üzerine daha fazla gidilmiş ve geliştirilmiştir. 1928 yılında gerçekleşen penisilinin keşfi, 1950'lerin ortalarında zirveye ulaşan antibiyotik keşfinin altın çağını başlatmıştır. Antibiyotiklerin ilk kez seri üretime geçmesini sağlayan Howard Florey ve Ernst Chain 1945 Nobel Tıp Ödülü’ne layık görüldüler.
6. Antiviral İlaçlar
Virüsler oldukça aldatıcı ve küçüktürler. Hızla mutasyona uğrarlar ve her gün kendilerinin binlerce ve binlerce kopyasını yapabilirler. Daha doğrusu, enfekte olmuş hücreler virüsün bu yeni kopyalarını üretir. Virüsler kendi başlarına...
Antiviral geliştirmeye yönelik erken girişimler iyi niyetli olmasına rağmen boşuna olmuştur ve sadece önceden var olan antibiyotiklerin kullanımını içermektedir. 1957 yılında bağışıklık sisteminin enfeksiyonla savaşmasına yardımcı olan doğal bir madde olan interferonun keşfi viral tedavilerde önemli bir kilometre taşı olarak tarihe geçmiştir. Virüs enfeksiyonlarına karşı geliştirilen bu ilaçlar hastalıkların tedavisi için hayati öneme sahiptir.
7. Kateter
Kateter vücudun bir boşluğuna, bir damara veya kanala takılan bir tüp olarak açıklanabilir. Tarihte Çinliler soğan saplarını, Romalılar, Hindular ve Yunanlılar tahta veya değerli metallerden tüpler kullanmışlardır. Esnek kateterin ilk icadı 18. yüzyılda olmuştur. Yaratıcılığını ailesinin tıbbi sorunlarına adayan Benjamin Franklin, 1752'de erkek kardeşi John'un mesane taşlarından muzdarip olduğu süreçte esnek kateteri icat etmiştir.
8. Kardiyak Defibrilatör
Defibrilatör, kardiyak aritminin acil tedavisinde kullanılabilen, kalbe elektrik şoku veren bir cihazdır. Bir defibrilatör, kalbe depolarizasyonunu değiştiren bir elektriksel dürtü uygulayarak çalışır. Cihazın bileşenleri arasında elektrotlar, bir akım üreteci ve...
Kardiyak Defibrilatör denilen cihaz elektro şok cihazı olarak da bilinmektedir. İlk olarak Frank Pantridge taşınabilir defibrilatörü icat etmiştir. Üretilen bu ilk model araba aküsüyle çalışmıştır ve 70 kilogram ağırlığındadır. 1965'te Frank Pantridge, Belfast'taki Royal Victoria Infirmary'de danışman doktorken teknisyen Alfred Mawhinney ve kıdemli memuru John Geddes ile birlikte ürettikleri bu basit mekanizma ile hastane öncesi koroner bakımı yaratmıştır.
9. Mr Cihazı
İlk manyetik rezonans tarama makinesinin mucidi Raymond Damadian 1977'de bir insanın ilk tam vücut taramasını gerçekleştirmiştir. Günümüzde dünya çapında milyonlarca hasta bu buluştan yararlanmaya devam etmektedir. Modern MRG'ler, doktorların çeşitli tıbbi durumları tespit etmesine ve iyileşmeyi izlemesine olanak tanıyan ayrıntılı resimler oluşturmak için güçlü mıknatıslar, radyo dalgaları ve bilgisayarlar kullanmaktadır.
10. Yapay Kalp
1939'da Amerika Birleşik Devletleri'nden Dr. John H. Gibbon, Jr., açık kalp ameliyatında kan pıhtılarının çıkarılması nedeniyle bir hastanın bilincini kaybettiği acil pulmoner embolektomi durumunda başka bir hekime yardım etmektedir. Akciğerlerden...
İnsanlar için ilk yapay kalp 1950'lerde icat edilmiş ve patenti alınmıştır. Ancak çalışan bir yapay kalp olan Jarvik-7'nin bir insan hastaya başarıyla implante edilmesi 1982'ye yılında gerçekleşmiştir. Jarvik-7 isimli yapay kalp, Amerikalı bilim adamı Robert Jarvik ve akıl hocası Willem Kolff tarafından geliştirilmiştir. Ciddi kalp yetersizliklerinde kullanılan yapay kalp hastaların hayatına devam edebilmesini sağlamakta ve ömrünü uzatmaktadır.
11. Kalp Pili
Amerikalı bir elektrik mühendisi olan Wilson Greatbatch, 1958'de ilk implante edilebilir kalp pilini icat etmiştir. Ayrıca, işlevi için gerekli olan kalp pili pillerini de icat ederek cihazın tam anlamda gelişimini sağlamıştır. 1984 yılında John Hopps, kendi kalbi için bir kalp pili taktırmış ve on üç yıl sonra yedek bir kalp pili almıştır. 80'lerin ortalarında kalp pillerinin takılması binlerce hayat kurtaran rutin bir prosedür haline gelmiştir.
12. Tüp Bebek
25 Temmuz 1978 tarihinde dünyanın tüp bebek (IVF) yoluyla gebe kalınan ilk bebeği Louise Joy Brown İngiltere, Manchester'daki Oldham ve Bölge Genel Hastanesinde dünyaya gelmiştir. Anne babası, Lesley ve Peter Brown olan bebek gece yarısından kısa bir süre önce sezaryenle doğurtulmuştur ve yaklaşık 2.5 kg ağırlığındadır. Bu tedavi anneden alınan yumurta hücresi ve babadan alınan sperm hücresini birleştirmeye denir. Fakat bu işlem doğal ortamda değil laboratuvar ortamında gerçekleştirilmektedir.
13. Kök Hücre Tedavisi
Bilim insanları yaklaşık otuz yıl önce, 1982 yılında erken fare embriyolarından embriyonik kök hücreler elde etmenin yollarını keşfetmişlerdir. Fare kök hücrelerinin biyolojisinin ayrıntılı olarak incelenmesi, 1998'de insan embriyolarından kök hücreler elde etmek ve bu hücreleri laboratuvarda büyütmek için bir yöntemin keşfedilmesine yol açmıştır. Bu tedavi sayesinde hastaların problemli hücreleri yenilenebilmektedir. Böylece organlardaki hasarlar ve ölüm oranları çok ciddi derecede azaltılmıştır.
| Sıra | İçerik | Kullanıcı Puanı |
|---|---|---|
| 1 | Stetoskop | - |
| 2 | Anestezi | - |
| 3 | Röntgen | - |
| 4 | Aşı | - |
| 5 | Antibiyotik | - |
| 6 | Antiviral İlaçlar | - |
| 7 | Kateter | - |
| 8 | Kardiyak Defibrilatör | - |
| 9 | MR Cihazı | - |
| 10 | Yapay Kalp | - |
