Son günlerini yaşamakta olduğumuz 2022 senesi tüm dünyanın yaşadığı uzun Covid-19 pandemisi sonrası, insanların nefes aldığı bir yıl oldu diyebiliriz. Her yıl olduğu gibi 2022 yılında da dünya ve Türkiye genelinde birçok olay yaşandı. Fakat bizce 2022 gelmiş geçmiş en olaylı yıllardan biri olmadı. Bu yıl içinde meydana gelen birçok olay büyük ses getirdi diyemeyiz. Yine de tüm dünyayı sevindiren veya çok üzen büyük olayların olduğu gerçeğini de bir kenara atmamak lazım.
2022 yılı içerisinde dünyada ve Türkiye’de büyük ses getiren olayları sizler için derlemek istedik. Bir nevi almanak hükmünde olan bu içerik umuyoruz ki bütün sene boyunca gerçekleşen önemli olayları hatırlamanıza yardımcı olur. Haydi şimdi, ilk hadise ile yolculuğumuza başlayalım.
1. Rusya - Ukrayna Gerginliği ve Çatışmalar
2022 yılının en önemli olayı maalesef Ukrayna ve Rusya arasında yaşanan savaş oldu. Bir gerilim olarak başlayan sürtüşme iki ülkenin de geri adım atmamasıyla savaşa dönüştü. Tarihler 24 Şubat’ı gösterirken Putin’in emri ile Ukrayna’nın doğusunda yer alan Donbas’a başlatılan operasyon Rusya - Ukrayna savaşının resmen ilanı oldu. Bu savaşta birçok insan hayatını kaybedip, yaralanırken birçok insan ise evsiz ve yurtsuz kaldı. İki ülke arasındaki savaş tabii ki yerel bir olay olarak kalmadı ve dünya Rusya - Ukrayna savaşı nedeniyle ikiye bölündü. Özellikle batı dünyası Ukrayna’ya destek verirken Çin ve İran gibi doğu ülkelerinin Rusya tarafında olması gözlerden kaçmadı. Rusya - Ukrayna geriliminin henüz tamamen bitmemiş olması ve bölgede sorunların devam etmesi ise gözlerin bölgeden ayrılmamasına neden oluyor.
2. ABD - Çin - Tayvan Arasında Yüksek Gerilim
2 Ağustos tarihinde ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi ve beraberindeki heyet Tayvan’a bir dizi ziyaret için gittiğinde adeta yer yerinden oynadı. Heyetin uçağı Tayvan’a iner inmez Çin Dışişleri Bakanlığı bu ziyaretin çok yanlış olduğunu tehditkar bir şekilde açıkladı. Tayvan Adası’nı kendi toprakları olarak gören Çin’in bu açıklaması ve açıklamanın ardından Tayvan’a askeri mühimmat yığması yeni bir dünya savaşı gerginliği yarattı. Pek çok otorite ABD - Çin arasında tırmanan gerginliğin 2023 yılında dünya savaşı ile sonuçlanacağını düşünüyordu. Şimdilik gerilim azalmış görünse de bu konuyu göz ardı etmemek ve tedbiri elden bırakmamak gerekiyor. Zira iki süper gücün sürtüşmesi tüm dünyaya zararlı olacaktır.
3. Messi Önderliğindeki Arjantin Dünya Kupası’nı Kazandı
Katar’da düzenlenen 2022 Dünya Kupası birçok tartışmayı beraberinde getirmişti. Bu tartışmalardan biri de kuşkusuz kupayı hangi ülkenin ve hangi yıldız futbolcunun kazanacağı yönündeydi. Neymar önderliğindeki Brezilya, Mbappe’li Fransa, Ronaldo kaptanlığındaki Portekiz ve Lionel Messi’nin önderliğinde yola çıkan Arjantin kupanın favorileri arasında gösteriliyordu. İlk maçında Suudi Arabistan’a kaybeden ve büyük hayal kırıklığı yaratan Arjantin bir anda favoriler arasından çıkarılırken grup aşaması sonrası yakaladığı form ile yeniden en iddialı ülkeler arasına adını yazdırdı. Messi’nin etkileyici oyunu ve liderliği de Arjantin’in potansiyeline eklenince, futbol tarihinin en büyük isimlerinden Messi’nin ilk dünya şampiyonluğu geldi. Arjantin ise 38 yıl sonra tekrar Dünya Kupası’nın kazanmış oldu. Finalde oynanan Fransa - Arjantin maçı Dünya Kupası tarihinin en iyi final maçı olarak ilan edildi.
4. İran’da Gerici Molla Rejimine Karşı İsyanlar Başladı
İran’ın başkenti Tahran’da 13 Eylül’de İrşad devriyeleri tarafından “başörtüsü kurallarına uymadığı için” gözaltına alınan Masha Amini’nin fenalaşarak 16 Eylül’de gözaltında hayatını kaybetmesi bir devrimin başlamasına neden oldu. Bu olay sonrası molla rejimine ve ülke yönetimine karşı başlayan protestolar büyüyerek devam etti. Ülke geneline yayılan ve halkın büyük cesaret gösterdiği protestolarda molla rejimi büyük darbe aldı. Maalesef bu olaylarda sivil ve asker olmak üzere 500 civarında kişinin hayatını kaybettiği biliniyor. Aynı zamanda İran yönetimi protestolara katılan ve ele geçirilen eylemcileri de idam ederek gövde gösterisi yaptı. Buna rağmen halkın rejime ve kadınlara yönelik baskılara karşı protestoları halen devam ediyor.
5. Oscar Ödül Töreninde Tokat Skandalı
Dünyanın en önemli sinema ödüllerinden kabul edilen ve ABD’de düzenlenen Oscar Ödül Töreni’nin 94. yılında daha önce eşine benzerine rastlanmayan bir olay yaşandı. Dünyaca ünlü ABD’li aktör Will Smith, Oscar Ödül Töreni’nin sunucularından olan Chris Rock’a beklenmeyen bir anda sert bir tokat attı. Tokadın şaka mı gerçek mi olduğu günlerce tartışıldı ve dünya bu olay ile ayağa kalktı. Smith’in Chris Rock’a tokat atmasının sebebi ise ünlü komedyenin törende, Smith’in karısına yönelik biraz ağır şakalar yapmasıydı. Ünlü aktör Smith olaydan bir süre sonra özür dilese de birçok kişi onu büyük oranda haksız buldu.
6. Kazakistan’da Ayaklanma
2022 yılının ilk büyük olaylarından biri Orta Asya ülkesi Kazakistan’da yaşandı. LPG’ye gelen büyük zam ve ülkede genel olarak kötüleşen sosyoekonomik durum Kazakistan’ın batı kesiminde hükümet karşıtı isyanların çıkmasına neden oldu. Bu bölgeden başlayan isyanlar kısa sürede tüm ülkeye yayıldı. 2 Ocak’ta başlayan olaylar 5 Ocak’ta ülkeye yayıldı ve 19 Ocak’a kadar büyüyerek devam etti. Bu süreçte 225 kişi hayatını kaybetti. Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev isyanlara neden olduğunu düşündüğü hükümeti görevden aldı. Olayların devamında güvenlik güçleri ve eylemciler arasında sert çatışmalar yaşandı ve 10 bin kadar kişi gözaltına alındı.
7. Dünya Nüfusu İlk Kez 8 Milyarı Aştı
Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu olarak bilinen UNFPA, 15 Kasım 2022 tarihinde dünya nüfusunun ilk kez 8 milyar kişiye ulaştığını açıkladı. Uzun süredir 7 milyon bandında olan dünya nüfusunun 8 milyarı aşmasıyla birlikte bu ivmenin artarak devam edeceği düşünülüyor. UNFPA dünya nüfusunun 2030 yılında 8,5 milyarı aşacağını belirtirken 2050’de ise 10 milyar bandına yaklaşacağını öngörüyor.
8. Endonezya ve Güney Kore’de İzdiham
2022 yılında iki Asya ülkesinden maalesef izdiham haberleri geldi ve bu haberler tüm dünyanın içini acıttı. İlk olarak 1 Ekim’de Endonezya’da oynanan bir futbol müsabakasında polisin çıkan olaylara sert şekilde müdahale etmesi bir anda olayların büyümesine ve ortalığın karışmasına neden oldu. Çıkan izdiham sonucunda 133 kişi hayatını kaybederken birçok kişi yaralandı.
Güney Kore’nin başkentinde 29 Ekim’de düzenlenen Cadılar Bayramı etkinliklerinde bir anda kalabalığın artması ve insanların dar sokaklarda sıkışması ile büyük bir izdiham yaşandı. İnsanlar nefes alamayarak sokak ortasında yaşam mücadelesi verirken 156 kişi hayatını kaybetti. Bu olay Güney Kore ve dünyada büyük yankı uyandırdı.
9. Burkina Faso’da Darbe
Dünyada suların bir türlü durulmadığı coğrafyalardan olan Afrika’da siyasi karışıklıkların sürekli gündemde olduğu ülkelerden Burkina Faso, 25 Ocak 2022’de bir darbe skandalı ile sarsıldı. Bir grup asker tarafından çıkarılan isyan sonucunda alıkoyulan Burkina Faso Cumhurbaşkanı Kabore, aynı gün istifasını sundu. Devlet televizyonu RTB’den açıklanan darbenin ardında Yarbay Damiba’ya bağlı ekiplerin olduğu öğrenildi. Yarbay Damiba darbe sonrası kendisini başkomutan ve cumhurbaşkanı ilan etti. Damiba 16 Şubat’ta resmi göreve başlarken eski başkan Kabore ise 7 Nisan’da serbest bırakıldı.
10. Elon Musk Twitter’ı Rekor Bedel ile Satın Aldı
Bir süredir ünlü sosyal medya platformu Twitter’ı almak istediği bilinen ünlü yatırımcı Elon Musk tabiri caizse bir ileri iki geri adım atarak bu devir teslimin çıkmaza girmesine neden oluyordu. Neyse ki Musk’ın Twitter’ı alıp almayacağı tartışmaları 28 Ekim 2022’de son buldu. Elon Musk platformu tam 44 milyar dolar karşılığında satın aldığını açıkladı. Bu rekor satın alım sonrası ünlü iş adamı Twitter’da çalışanların bir bölümünü işten çıkardı ve eski sevgilisi Amber Heard’ün hesabını bir gerekçe olmadan kapattı. Musk’ın bu ilginç hareketleri tüm dünyanın dikkatini çekti.
11. Sri Lanka’da Çığ Gibi Büyüyen Ekonomik Kriz
19 Mayıs 2022’de Sri Lanka vadesi gelen borçlarını ödeyemeyerek temerrüde düştü. Zaten krizi iliklerine kadar hisseden halk ile hükümet arasında bu tarihten sonra önü alınamaz çatışmalar başladı. Halkın kontrolünü sağlayamayan Sri Lanka hükümeti her geçen gün güç ve para kaybetti. Sri Lanka’da ekonomik krizin aşılamaz boyutlara gelmesiyle halk 9 Temmuz 2022’de devlet başkanının sarayını bastı ve hükümeti görevden düşürdü. Eski başkan Rajapaska 13 Temmuz’da ülkeden kaçmak zorunda kaldı. Onun yerine geçici olarak başa gelen Wickremesighe 20 Temmuz’da yapılan oylama ile yeni başkan oldu.
12. İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth Hayatını Kaybetti
Her ne kadar artık İngiltere’de kraliyet sembolik olsa da II. Elizabeth’in ölümü başta Ada toprakları olmak üzere tüm dünyada büyük yankı buldu. Uzun yıllar boyunca tahtta kaldıktan sonra 96 yaşında, yaşlılığa bağlı sebeplerden vefat eden II. Elizabeth’in cenaze törenine çok sayıda üst düzey devlet yetkilisi ve ünlü sima katıldı. İngiltere başta olmak üzere bazı ülkelerde ulusal yas ilan edilirken II. Elizabeth’in tabutu 250 binden fazla kişi tarafından ziyaret edildi. Kraliçenin ölümü sonrası tahta 73 yaşındaki oğlu Charles geçti.
13. Türk Takımları Avrupa Kupalarında Zirveye Tırmandı
Türkiye’de her ne kadar futbol açık ara birincil spor olsa da 2022 yılında takımlarımızın başarı yakaladığı spor branşları farklı oldu. Erkekler basketbolda Anadolu Efes Avrupa’nın en üst düzey kupası Euroleague’yi üst üste ikinci kez kazanırken Bahçeşehir Koleji ise tarihinde ilk kez FIBA Europe Cup şampiyonu oldu. Kadınlar voleybolunda artık bir dünya markası olan Vakıfbank Avrupa’nın zirve organizasyonu CEV Şampiyonlar Ligi’ni kazanarak toplamda 5. şampiyonluğuna ulaştı. Futboldaki tek başarımız ampute erkek milli futbol takımından geldi. Milliler İstanbul’da düzenlenen turnuvada Dünya şampiyonu olarak göğsümüzü kabarttı.
14. Bartın’da Maden Faciası
Ülkece hiç hatırlamak istemediğimiz Soma ve Ermenek maden facialarının yarattığı yıkımı atlatamamışken, maalesef bu defa da Bartın’ın Amasra ilçesinde bir maden ocağından kara haber geldi. Gerekli önemlerin tam olarak alınmadığı ortaya çıkan maden ocağında grizu patlaması meydana geldiği açıklandı. Toplamda 110 işçinin maruz kaldığı maden faciasında 41 kişi hayatını kaybetti ve 11 kişi yaralandı.
15. Türkiye’de Hes Kodu ve Maske Zorunluluğu Kaldırıldı
Covid-19 pandemisi nedeniyle 2020 yılından beridir hayatımızda olan Hes kodu ve maske uygulamaları vakaların frekansının epey azalması ile birlikte şimdilik tarihe karıştı. Öncelikle 2 Mart 2022 tarihinde Hes kodu bildirme zorunluluğu ve açık alanda maske takma zorunluluğu ortadan kalktı. 26 Nisan 2022 tarihinde ise maske kapalı alanlarda da zorunlu olmaktan çıkarıldı ve bir dönem sona erdi.
Teşekkürler Ahmet Bey. Hem dünya hem de ülkemiz için önemli olan olayları aktarmaya çalıştım. Beğendiğinize çok sevindim. Sizin de aklınıza gelen olaylar varsa bizimle paylaşabilirsiniz.