Edebiyatımızın en önemli isimlerinin başında gelen Yaşar Kemal, 1960 yılında yayımladığı “Ortadirek” romanı ile “Dağın Öte Yüzü” adlı üçleme roman serisini başlatmış oldu. Bu seriye ait ikinci roman ise 1963 senesinde yayımlandı. Yer Demir Gök Bakır adlı eser, öncelikle 1962 senesinde Cumhuriyet gazetesinde tefrika halinde okuyucu ile buluştu. Toplamda 47 bölümden oluşan eserde, Yaşar Kemal “Ortadirek” kitabında anlattığı Çukurovalı işçilerin hikayelerini aktarmaya devam etti.
Yaşar Kemal, bir söyleşi esnasında bu kitabı neden yazdığıyla ilgili olarak şu açıklamayı yaptı: “İnsanoğlu sıkışıp, baskı altında kalınca toplum olsun, birey olsun kendine sığınacak bir liman arıyor, bir düş yaratıyor. Yani, insanoğlu yer demir gök bakır olunca, sığınacak bir şeyler bulmak için her yola başvuruyor. Bu durum, insanoğlunun yaşamında üzerinde durulacak önemli bir yer.” Bu açıklamadan da anlaşılacağı üzerine, kitabın Yaşar Kemal’in derin analizleri ve toplumsal ritüelleri kendi bakış açısıyla işleyişinden oluştuğunu söyleyebiliriz.
Yer Demir Gök Bakır, feodalite ile yönetilen Yalak köyünün dramına ışık tutuyor. “Ortadirek” romanında, verimsiz bir pamuk tarlasında çalışmak zorunda kalan köylülerin serüveni, bu romanda da devam ediyor. Para kazanamayınca Tüccar Adil Efendi’ye olan borçlarını ödeyemeyen köylüler, çare aramaya başlarlar. Bu süreçte, Mehmet Taşbaş adındaki adamın ermişliğe yürüyüşü ve Muhtar Sefer’in köylüye yaptığı eziyeti romanın ana hikayesini oluşturuyor.
Yer Demir Gök Bakır, 1987 yılında, Zülfü Livaneli tarafından aynı isimle bir sinema filmine uyarlandı. Bu ölümsüz eser, Nihat Asyalı tarafından da bir tiyatro oyunu olarak uyarlandı. Yurtdışında sahnelenen oyun büyük beğeni topladı. Zaman içerisinde ülkemizde, farklı tiyatro toplulukları tarafından sahnelendi.
