Dünyada yaşayan en zehirli kertenkele türlerinden biri olan Gila canavarı, Helodermatidae familyasına ait bir tür. Kendi içinde de iki alt türe ayrılıyor. Gila canavarının en belirgin özelliklerinden biri, tüm vücudunu kaplayan ve boncuğa benzeyen yuvarlak osteodermlerinin olması. Bu tür pembe, siyah, turuncu ve sarı gibi birçok renkten olabileceği gibi, birkaç farklı rengi de aynı anda üzerinde taşıyabiliyor. Gila canavarının zehir bezleri alt çenesinde. Çene kaslarının son derece gelişmiş olduğu biliniyor. Yetişkin Gila canavarlarının ortalama uzunlukları 30-50 santimetre aralığında. Ağırlıkları ise yaklaşık 500 gram civarında seyrediyor.
Gila canavarının dişlerinin hem arka hem de ön yüzeylerinde, çene kısmında bulunan zehri avın vücuduna ileten oluklar mevcut. Ayrıca, bu türün tıpkı yılanlarda da olduğu gibi, siyah ve çatallı bir dili var. Ayak parmakları çok güçlü olan bu ilginç kertenkele türü, diğer kertenkelelerin aksine kuyruğu koptuğu ya da yaralandığı takdirde rejenerasyonla yenileme yapamıyor. Başka bir deyişle, kuyruğunu yeniden onaramıyor. Ortalama ömürleri yaklaşık 20-30 yıl arasında değişen Gila canavarları, genellikle ömürlerinin son demlerine kadar üremeyi sürdürebiliyor.
Gelelim bu türün memeliler için son derece tehlikeli olan zehrinden söz etmeye: Helodermatid isimli bu zehir, içinde çok güçlü nörotoksinler barındırıyor. Memelilerin vücudunda solunum yetmezliğine sebebiyet veren helodermatid; aynı zamanda felç, baygınlık, ağrı, terleme, ödem, kusma, hipotansiyon ve taşikardi gibi belirtilere de yol açabiliyor. Ancak bunca güçlü bir zehre sahip olmasına rağmen, Gila canavarı tarafından ısırılarak ölen insanların sayısı oldukça az. Çünkü bu kertenkele, kışkırtılmadığı sürece insanlara ve hatta çevresindeki diğer memelilere zarar vermiyor.
