Yaşar Kemal’in nasıl büyük bir usta olduğunu bir kenara bırakırsak, onun da bir duayene dönüşürken yazarlığın zorlu ve virajlı yollarından geçtiğini hepimiz biliyoruz. Büyük ustanın, zorlu yolları aştıktan sonra, ustalık dönemine geldiğinde, ortaya koyduğu eserlerden biri de Teneke isimli romanı oldu. Teneke, Yaşar Kemal külliyatının en önemli eserleri arasında anılıyor.
1955 yılında yayımlanan Teneke, ilk olarak o dönenim meşhur yayınevi Varlık Yayınları etiketi ile piyasaya çıktı. Teneke, Yaşar Kemal’in İnce Memed sonrası yayımlanan ikinci romanı olarak biliniyor.
Çukurova’nın hikayelerini kaleme almasına aşina olduğumuz Yaşar Kemal, bu romanında da yöre halkının yaşantısına ayna tutuyor. Teneke, 1964 yılında Gülriz Sururi & Engin Cezzar Tiyatrosu tarafından bir tiyatro oyununa çevrildi ve sahnelendi. Teneke’nin tiyatro uyarlaması, 1996 yılında İskender Armağanı ve Uluslararası Nancy Tiyatro Festivali Birincilik Ödülü’nü kazandı. Teneke, tiyatro oyunuyla büyük başarı yakalayınca ülkemizde çeşitli tiyatrolar tarafından tekrar sahnelendi. 2005 yılında ise bestekar Fabio Vecchi tarafından bir opera eseri olarak uyarlandı.
Teneke romanında, kasabada kaymakam olmadığı için vekaleten kaymakamlık görevini yürüten Resul Efendi, yeni kaymakam Fikret ve kasaba eşrafı arasında geçen olaylar konu ediliyor. Resul Efendi, yörenin toprak ağaları tarafından çeltik ekimine izin vermesi için baskı altında tutulur. Çeltik ekimi kanuna göre yasak olunca, Resul Efendi’de kanuna karşı gelmemek adına ağalar ile ters düşer. Bu esnada kasabaya atanan genç kaymakam Fikret Irmaklı, baskılara dayanamaz ve tüm izinleri vermeye başlar. Genç kaymakam köyü çamur basınca hatasını kısa sürede anlar. Böylece çeltikçilere düşman kesilen Fikret Irmaklı ve çeltikçi ağalar arasında mücadele başlar. Kaymakamı Ankara’ya şikayet eden ağalar nüfuzlarını kullanarak genç Fikret’i kasabadan sürdürür. Fikret köyü terk ederken arkasından tenekeler çalan ahali çok mutludur.
