Hoşap Kalesi, Van’ın Gürpınar ilçesi sınırları içinde yer alır. Van’ın merkezine 50 kilometre kadar uzaklıkta, Güzelsu Mahallesi’nde bulunur.
Sarp bir yamaç üzerine konuşlu Hoşap Kalesi’nin batı girişi ve kapısı sağlam bir şekilde ayaktadır. “Hoşap” kelimesi Kürtçede “güzel su” anlamına gelmektedir ki yukarıda belirttiğim üzere kaleyi çevreleyen mevki bugün Güzelsu Mahallesi olarak anılır. Yapı, bir iç ve bir de dış kaleden müteşekkildir. Zaman içinde dış kalenin büyük bir kısmı yıkılmış olup birkaç burç ve gözetleme kulesi hâlen ayakta olan yapılardır. Seyir köşkü, muhafız odaları, mescit, harem, selamlık ve fırın gibi bölümlerin görüldüğü iç kale ise hâlâ sağlamlığını korumaktadır.
Yakın döneme kadar Urartular zamanında yapıldığı düşünülmüş olan kalede 10 yılı aşkın bir süredir kazı çalışmaları sürdüren Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi ekibinin başkanı olan Yrd. Doç. Dr. Mehmet Top, bu bilginin yanlış olduğunu ve kalenin Osmanlı dönemine ait olduğunu ortaya koyan pek çok bulgu elde ettiklerini belirtmiştir. Hoşap Kalesi aynı zamanda “Mahmûdî Kalesi” ve “Narin Kale” isimleriyle bilinir. İç kalenin giriş kapısı üzerinde yer alan kitabeye göre kale Mahmûdî Beyi Sarı Süleyman (Osmanlı’ya bağlı Mahmûdî Beyliği zamanı) tarafından inşa ettirilmiştir. Kalenin “Mahmûdî Kalesi” olarak anılmasının ardında yatan sebep budur.
Günümüzde Van Gürpınar Belediyesi tarafından kale ve çevresinin iyileştirmesine yönelik geliştirilmiş proje kapsamında çalışmalar gerçekleştirilmektedir. Bu sebeple bazı dönemlerde kalenin içini gezmek mümkün olmayabiliyor ancak kalenin dıştan görünümü dahi büyüleyici.
